Louis-Ferdinand Céline

'Οσο κι αν προσπαθούμε, γλιστράμε, ντελαπάρουμε, το ξαναρίχνουμε στο αλκοόλ που συντηρεί ζώντες και νεκρούς και τίποτα δεν καταφέρνουμε. Είναι αποδεδειγμένο. Και τόσους αιώνες τώρα, βλέπουμε τα ζώα μας να γεννιούνται, να τυραννιούνται και να ψοφάν μπροστά μας, δίχως να συμβεί ούτε σ' εκείνα τίποτα σπουδαίο, εκτός απ' το να ξαναπαίρνουν τη σκυτάλη της ίδιας ανούσιας χρεοκοπίας, εκεί που τόσα άλλα ζώα την είχαν αφήσει. Θα 'πρεπε πάντως να το 'χαμε καταλάβει. Αδιάκοπα κύματα άχρηστων όντων έρχονται απ' τα βάθη των χρόνων να πεθάνουν διαρκώς μπροστά μας, κι όμως μένουμε κει δα, ελπίζοντας σε κάτι... Ούτε το θάνατο να σκεφτούμε δεν είμαστε άξιοι.


Αναρωτιόμασταν ακόμη πως θα 'κανε ο Λεόν για να τελέψει. Η κοιλιά του πρηζόταν, μας κοιτούσε, ήδη απλανής, βογκούσε, μα όχι πολύ. Ήταν σαν ένα είδος γαλήνης. Τον είχα ξαναδεί εγώ πολύ άρρωστο και μάλιστα σε διάφορους τόπους, αλλά σε τούτη την υπόθεση ήταν όλα καινούργια, οι στεναγμοί και τα μάτια και όλα. Θαρρείς πως δεν τον κρατούσες πια, έφευγε από λεπτό σε λεπτό. Του ΄τρεχαν τόσο μεγάλες σταγόνες ιδρώτα που 'ταν σαν να 'χε κλάψει το πρόσωπο του ολόκληρο. Σε τέτοιες στιγμές νιώθεις κάπως αμήχανα που 'χεις καταντήσει τόσο φτωχός και τόσο σκληρός. Στερείσαι σχεδόν όλα όσα χρειάζονται για να βοηθήσεις τον άλλο να πεθάνει. Δεν έχεις μέσα σου παρά μόνο τα απαραίτητα για την καθημερινή ζωή, τη ζωή της άνεσης, τη δική σου ζωή μονάχα, την κτηνωδία. Έχασες την εμπιστοσύνη στο δρόμο. Την αποδίωξες, την κυνήγησες τη λύπηση που σου απόμενε, σχολαστικά στα βάθη του κορμιού σαν βρομοχάπι. Την έσπρωξες τη λύπηση στην άκρη του εντέρου μαζί με τα σκατά. Καλά είναι εκεί που βρίσκεται, λες μέσα σου.Και στεκόμουν μπροστά στον Λεόν, για να συμπονέσω, και δεν είχα ποτέ μου ξανανιώσει τόσο αμήχανα. Δεν τα κατάφερνα...Εκείνος δε μ' έβρισκε...Τον παίδευε πολύ αυτό...Πρέπει να 'ψαχνε έναν άλλο Φερδινάνδο, πολύ πιο μεγάλον από μένα βέβαια, για να πεθάνει, για να τον βοηθήσει μάλλον να πεθάνει, πιο μαλακά. Κατέβαλλε προσπάθειες για να διαπιστώσει αν ο κόσμος είχε κάνει προόδους. Έκανε τον ισολογισμό, ο φουκαράς, μες στη συνείδηση του...Μπας κι είχαν αλλάξει λίγο οι άνθρωποι, προς το καλύτερο, ενόσω εκείνος ζούσε, μπας κι είχε φανεί άδικος άθελά του απέναντί τους...Μα μόνο εγώ βρισκόμουν εκεί, εγώ ο ίδιος, εγώ ολομόναχος, στο πλευρό του, ένας αληθινός Φερδινάνδος, που του 'λειπε αυτό που θα 'κανε έναν άνθρωπο μεγαλύτερο απ' την απλή ζωή του, η αγάπη της ζωής των αλλωνών. Δεν το 'χα αυτό εγώ ή το 'χα τόσο λίγο που δεν άξιζε τον κόπο να το δείξω. Δεν ήμουν μεγάλος σαν το θάνατο εγώ. Ήμουν πολύ πιο μικρός. Δεν είχα τη μεγάλη ανθρώπινη ιδέα εγώ. Άσε που θα 'χα νιώσει, θαρρώ, πιο εύκολα θλίψη για ένα σκυλί που ψοφάει παρά γι' αυτόν, τον Ροβινσώνα, γιατί το σκυλί δεν είναι κακό, ενώ ο Λεόν ήταν λίγο κακός, όσο να 'ναι. Ήμουν κι εγώ κακός, ήμασταν κακοί... Όλα τα υπόλοια είχαν ξεμακρύνει στο δρόμο, και τους ίδιους τους μορφασμούς, που μπορούν ακόμη να βοηθήσουν τους ετοιμοθάνατους, τους είχα χάσει, τα 'χα 'ολα χ'ασει τελικά στο δρόμο, δεν ξανάβρισκα τίποτε απ' ότι χρειάζεται για να ψοφήσεις, δεν ξανάβρισκα τίποτε άλλο από κακίες. Το συναίσθημα μου ήταν σαν σπίτι όπου πας για διακοπές. Ίσα ίσα κατοικήσιμο. Κι άλλωστε, είναι απαιτητικός ο ψυχορραγικός. Το ψυχορράγημα δεν αρκεί. Πρέπει να το γλεντάς όσο ψοφάς, πρέπει να το γλεντάς με τους ύστατους ρόγχους, στον πάτο της ζωής, με τις αρτηρίες τίγκα στην ουρία.Κλαψουρίζουν ακόμη οι ετοιμοθάνατοι, γιατί δεν το γλεντάνε πια αρκετά...Απαιτούν...Διαμαρτύρονται. Είναι η κωμωδία της δυστυχίας που προσπαθεί να περάσει απ' τη ζωή στον ίδιο το θάνατο.